Giới thiệu về Lãng Phí Thực Phẩm và Hao Hụt Thực Phẩm
Chúng ta thường nghe các cụm từ “lãng phí thực phẩm” (food waste) và “hao hụt thực phẩm” (food loss) được nhắc đến, nhưng cụm “lãng phí thực phẩm” xuất hiện thường xuyên hơn.
Cả hai đều gây tổn thất nặng nề cho doanh nghiệp và môi trường, nhưng điểm khác biệt chính nằm ở nơi phát sinh tổn thất trong chuỗi cung ứng thực phẩm. Bài viết này sẽ giải thích sự khác biệt giữa hai thuật ngữ và cung cấp cái nhìn về cách giảm thiểu cả hai.
Định nghĩa Hao Hụt Thực Phẩm (Food Loss)
Hao hụt thực phẩm (Food loss) là sự giảm về số lượng hoặc chất lượng thực phẩm do các quyết định và hành động của nhà cung cấp thực phẩm trong chuỗi cung ứng, không bao gồm các nhà bán lẻ, đơn vị dịch vụ thực phẩm và người tiêu dùng (theo SOFA, 2019).
Thực phẩm bị loại bỏ trong giai đoạn từ nông trại đến doanh nghiệp bán hàng cuối cùng được coi là hao hụt thực phẩm. Nguyên nhân thường xuất phát từ vấn đề hệ thống.
Hiện có nhiều giải pháp nhằm ngăn chặn hao hụt thực phẩm, như quản lý chuỗi lạnh và dự đoán thời hạn sử dụng. Việc cải tiến vận hành chính là chìa khóa để giải quyết vấn đề này.
Định nghĩa Lãng phí thực phẩm (Food Waste):
Lãng phí thực phẩm là sự suy giảm về số lượng hoặc chất lượng thực phẩm do các quyết định và hành động của nhà bán lẻ, đơn vị cung cấp dịch vụ thực phẩm và người tiêu dùng gây ra (SOFA, 2019).
Khi thực phẩm bị loại bỏ tại nhà hàng, siêu thị hoặc trong gia đình, điều đó được xem là lãng phí.
Sự khác biệt giữa hai thuật ngữ (lãng phí thực phẩm và hao hụt thực phẩm) nằm ở vị trí trong chuỗi cung ứng mà sự mất mát xảy ra. Lãng phí thực phẩm thường dễ khắc phục hơn thông qua giáo dục và nâng cao nhận thức, trong khi việc giảm hao hụt thực phẩm lại cần đến các giải pháp cải tiến về logistics và vận hành.
Giải pháp giảm hao hụt Thực phẩm (Food Loss)
Hao hụt thực phẩm xảy ra chủ yếu ở nông trại và trong chuỗi cung ứng, do đó cần cải tiến logistics thông minh để tạo ra sự thay đổi lớn. Một số phương pháp cụ thể bao gồm:
- Quản lý chuỗi lạnh: Giữ thực phẩm trong điều kiện nhiệt độ phù hợp từ nông trại đến tay người tiêu dùng.
- Định tuyến động: Tối ưu hành trình giao hàng dựa trên độ tươi và hạn sử dụng.
- Giảm thao tác xử lý trung gian: Giảm số lần bốc xếp, phân loại để hạn chế hư hỏng.
- Giao hàng trực tiếp tới khách hàng: Giảm thời gian lưu kho và trung gian.
- Quản lý tồn kho hiệu quả hơn: Dùng phần mềm theo dõi vòng đời sản phẩm và dự báo chính xác nhu cầu.
Những cải tiến này không chỉ giúp giảm hao hụt mà còn tăng lợi nhuận và cải thiện tính bền vững cho doanh nghiệp.
Giải pháp giảm lãng phí Thực phẩm (Food Waste)
Lãng phí thực phẩm chủ yếu đến từ thói quen tiêu dùng và giao tiếp không rõ ràng giữa nhà sản xuất, bán lẻ và người tiêu dùng. Các giải pháp thường mang tính giáo dục và thay đổi hành vi:
- Chiến dịch truyền thông cho người tiêu dùng: Giúp mọi người hiểu và thay đổi hành vi (ví dụ: mua vừa đủ, bảo quản đúng cách).
- Chuẩn hóa nhãn ngày tháng: Như “Best Before”, “Sell By”, “Use By” – rất nhiều thực phẩm bị bỏ chỉ vì hiểu nhầm nhãn này.
- Hướng dẫn giảm lãng phí cho nhà bán lẻ: Ví dụ từ OneThird có tài liệu “11 cách giảm lãng phí thực phẩm cho nhà bán lẻ”.
Lãng phí thực phẩm dễ ngăn chặn hơn thất thoát thực phẩm nếu có giáo dục, ưu tiên, và thay đổi hành vi từ cá nhân đến tổ chức.
PS: Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) đã tạo ra một cơ sở dữ liệu mở rộng tầm mắt về những loại thực phẩm nào đang bị mất và lãng phí, và ở đâu. Bạn có thể kiểm tra tại đây và tìm hiểu xem có bao nhiêu quả quýt và quýt Clementine đã bị mất trong quá trình lưu trữ tại Nepal vào năm 2011.
